HẠT GIỐNG CHÙM BAO LẠC TIÊN CẢNH - 10 HẠT

HẠT GIỐNG CHÙM BAO LẠC TIÊN CẢNH VÀ ĐẶC ĐIỂM CỦA GIỐNG CHÙM BAO LẠC TIÊN CẢNH

- Cây chùm bao còn có các tên gọi khác như lạc tiên, hồng tiên, long châu cầu, dây nhãn lòng, dây lưới, mắm nêm, dây bầu đường, mỏ pỉ, quánh mon (Tày), co hồng tiên (Thái), tây phiên liên.

- Cây chùm bao tiếng anh là Passiflora foetida L, thuộc họ chùm gửi. Cái tên chùm bao dân gian đặt là bởi vì đặc điểm của quả được bọc bởi một vỏ lưới.

- Cây Lạc Tiên là một loại cây thường mọc hoang, bạn có thể dễ dàng bắt gặp loại thảo dược này mọc ven đường, nhưng với tác dụng tuyệt vời của mình, ngày nay Lạc Tiên thường được sử dụng làm nguyên liệu cho sản xuất tân dược, đông dược. Có hiệu quả nhất trong việc điều trị mất ngủ, mất ngủ kinh niên, sử dụng chủ yếu từ phần thân, phơi khô là có thể dùng được. Cây lạc tiên thuộc họ lạc tiên passifloraceae có tên khoa học là passiflora foetida L, dân gian vẫn thường gọi là cây chùm bao.

- Cây mọc tự nhiên ở ven rừng, đồi núi. Thân mềm dạng dây leo, có lông mềm dài 1,5 mm, lá hình tim, mọc so le, có 3 thùy, hoa đơn độc 5 cánh màu trắng, già chuyển màu tím nhạt. Quả hình trứng, bọc bởi lớp vỏ lưới (áo ngoài), chín rất thơm, ăn được.

- Dây leo bằng tua cuốn, rỗng. Lá mọc so le, dài khoảng 7cm, rộng tới 10cm, chia làm 3 thuỳ nhọn. Lá kèm rách ở mép. Tua cuốn mọc từ nách lá. Hoa trắng, có tràng phụ hình sợi, màu tím. Quả tròn, bao bởi lá bắc tồn tại như là một cái bao ở ngoài. Quả chín vàng, ăn được. Toàn cây có lông.

- Cây Lạc Tiên thường mọc hoang, ở các bãi, bụi, thuộc họ dây leo, người ta vẫn trồng bằng dây, cắm xuống là có thể mọc cây mới, thường thu hoạch Lạc Tiên vào mùa khô. Người ta cắt nguyên thân Lạc Tiên, kể cả thân, lá, hoa, rồi đem cắt ngắn, phơi khô, hoặc sấy khô là có thể dùng được.

- Cây Lạc Tiên có thân mềm, rỗng, mang tua cuốn, trên thân cây có nhiều lông mềm bao phủ. Lạc tiên có lá hình trái tim, 3 thuỳ hợp với mép hình lượn sóng, mọc xen kẽ nhau. Hoa Lạc Tiên có 2 màu trắng hoặc tím nhạt, bao bọc bên ngoài là đài hoa có màu trắng bên dưới có gân xanh. Quả Lạc Tiên thì được bao bọc bởi các lá bên ngoài, dài 2 - 3cm, quả có vỏ mỏng bọc bên ngoài còn bên trong có lớp dịch và nhiều hạt nhỏ, khi chín màu vàng, trẻ con vẫn thường hái ăn

Cây Lạc Tiên thường mọc hoang, ở các bãi, bụi, thuộc họ dây leo, người ta vẫn trồng bằng dây, cắm xuống là có thể mọc cây mới

CÔNG DỤNG CỦA CHÙM BAO LẠC TIÊN CẢNH

- Chùm bao đặc trị chứng mất ngủ, ngủ hay mơ, phụ nữ hành kinh sớm. Được chiết xuất hoạt chất chế tác dược phẩm an thần giúp chống stress dành cho người lao động trí óc luôn căng thẳng thần kinh, dẫn đến hậu quả suy nhược tim mạch, cơ thể.

- Chữa suy nhược, mất ngủ, hồi hộp: Lạc tiên 150g, lá vông 130g, tâm sen 2.2g, lá dâu 10g, đường 90g. tất cả nấu thành cao lỏng vừa đủ 100ml. Ngày dùng 2 - 4 thìa to, uống trước khi ngủ.

- Viêm da, ghẻ ngứa: Dây lá Lạc tiên với lượng vừa đủ, nấu nước tắm và rửa.

- Bài thuốc an thần, có tác dụng trợ tim, ngủ được êm, dịu thần kinh: Hạt sen 12g, lá Tre 10g. Cỏ mọc 15g, Lá dâu 10g, Lạc tiên 20g, Vông nem 12g, Cam thảo 6g, Xương bồ 6g, Táo nhân sao 10g. Ðổ 600ml nước sắc còn 200ml nước, uống ngày 1 tháng (An Giang).

- Làm nước giải khát có tác dụng mát và bổ: Cách làm như sau: Quả chín (càng chín càng thơm 0,5kg), bổ đôi, nạo hết ruột, ép và lọc lấy dịch quả. Đường trắng 250g hòa với một lít nước đun sôi để nguội. Đổ dịch quả vào nước đường, trộn đều. Nước quả lạc tiên trứng có mùi thơm đặc biệt, vị hơi chua, chứa nhiều vitamin, nhất là vitamin B2.

Người lớn tuổi khó ngủ, thường bị đau nhức, phụ nữ hành kinh sớm, hoặc phụ nữ sau mãn kinh dễ cáu gắt có thể làm thế này: lấy nửa kg chùm bao (để cả rễ, dây lá, quả non), 200-300 gr hoa thiên lý, đem sao vàng, tán nhuyễn dạng bột cho thêm 50 gr đậu xanh (để cả vỏ, rang chín, cũng tán nhuyễn); mỗi ngày pha 3 muỗng canh nguyên liệu trên vào 100 ml nước sôi để nguội, uống mỗi khi khát; sau 10 ngày sẽ kết quả. Cách này còn giúp hạ huyết áp.

Lạc tiên, người dân Nam Bộ gọi là cây/dây nhãn lồng[1], dây chùm bao, (danh pháp hai phần: Passiflora foetida), thuộc Họ Lạc tiên (Passifloraceae), là một loại cây có lá và quả ăn được. Cây có nguồn gốc từ tây nam Hoa Kỳ, México, vùng Caribe, Trung Mỹ và Nam Mỹ.

Hạt giống chùm bao lạc tiên cảnh lấy ra khỏi quả, rửa sạch, hong khô nơi râm mát  rồi gieo ở vườn ươm, sau 2 – 3 tuần sẽ nẩy mầm

KỸ THUẬT GIEO TRỒNG VÀ CHĂM SÓC HẠT GIỐNG CHÙM BAO LẠC TIÊN CẢNH

1. Chuẩn bị gieo hạt giống chùm bao lạc tiên cảnh

-  Chùm bao lạc tiên cảnh là cây leo giàn , nên khâu làm giàn cũng rất là quan trọng.

- Đào hố trồng giống chùm bao lạc tiên cảnh với kích thước 50x50x40cm.

- Chọn đất : loại đất thích hợp để trồng hạt giống chùm bao lạc tiên cảnh là đất tơi xốp dễ thoát nước, nên sử dụng đất thịt pha cát hoặc có điều kiện hơn thì mua đất tribat. Đất tribat là loại đất thích hợp để cho cây hoa thiên lý phát triển tốt nhất.

- Hạt giống chùm bao lạc tiên cảnh lấy ra khỏi quả, rửa sạch, hong khô nơi râm mát  rồi gieo ở vườn ươm, sau 2 – 3 tuần sẽ nẩy mầm. Ngâm nước trước khi gieo, hạt giống chùm bao lạc tiên cảnh sẽ nảy mầm nhanh hơn.

2. Quá trình gieo trồng hạt giống chùm bao lạc tiên cảnh

- Nếu trồng thành ruộng thì khoảng cách 1 – 1,5m một cây, cần làm giàn cho dây leo, tốt nhất là làm giàn như giàn mướp.

- Gieo hạt giống chùm bao lạc tiên cảnh xuống đất, phủ lên một lớp đất mỏng. Tưới phun sương để giữ ẩm, giúp hạt giống được tạo điều kiện nảy mầm.

3. Chăm sóc hạt giống chùm bao lạc tiên cảnh

- Khi các nhánh chùm bao lạc tiên cảnh phát triển ta phải dẫn các nhánh hoa đó phủ kín giàn, tránh để các nhánh cây chồng chéo lên nhau.

 - Thường xuyên loại bỏ những lá già, úa, để cây phát triển tốt.

- Phòng chống sâu bệnh hại cho giống chùm bao lạc tiên cảnh

- Sâu bệnh hại ở giống chùm bao lạc tiên cảnh, nặng nhất là bệnh rệp. Bệnh rệp khá nguy hiểm cho hạt giống chùm bao lạc tiên cảnh, nên không ngăn chặn kịp thời.

- Phải thường xuyên kiểm tra vườn cây để phát hiện và ngăn chặn kịp thời sâu bệnh hại

- Việc áp dụng đúng kĩ thuật vào việc trồng chăm sóc chùm bao lạc tiên cảnh rất quan trọng sẽ giúp cho cây phát triển quanh năm.

- Trồng bằng hạt,  sau 18 – 24  tháng cây sẽ cho quả. Quả chín sau khi ra hoa khoảng 3 tháng, được thu vào tháng 6 – 7 và tháng 9 – 10. Cây 3 năm tuổi cho từ 20 – 25 kg quả, 1 hecta đạt 12 – 15 tấn. Thâm canh tốt có thể đạt 30 tấn/ha.

- Nếu trồng theo quy mô lớn thì chu kỳ 3 – 4 năm. Sau đó cần xử lý đất và luân canh vì cây bị tuyến trùng gây hại. Ngoài ra cần chú ý phòng trừ rệp, nhện đỏ, ruồi đục quả.

- Thu hoạch quanh năm nhưng tốt nhất nên thu hoạch vào mùa xuân – hè, có thể dùng tươi hoặc băm nhỏ rồi phơi hay sấy khô.